Welkom op de pagina met liedbesprekingen van Koorhuis. Hier vindt u diepgaande analyses en reflecties op diverse liederen, waardoor u een beter begrip krijgt van de achtergrond, de betekenis en de context van elk lied. Onze besprekingen zijn bedoeld om u te inspireren en uw luisterervaring te verrijken.
Voor de toegewijden - ZJ 552
Tekst: Willem Barnard (1920-2010) – muziek: Ignace de Sutter (1911-1988)
Tekst
De ondertitel bij dit lied is: ter nagedachtenis van de heiligen ons voorgegaan. In de eerste strofe wordt duidelijk gemaakt dat wij de Heer danken voor mensen die hem toegewijd zijn, maar die niet opvallen (de ‘stillen in den lande’). Ze brandden van binnen met een heilig vuur. Bemerk de verleden tijd van het werkwoord: het gaat over mensen in het verleden, kort of lang geleden. Het slot ‘danken wij U Heer’ wijst er ons op dat gedenken tegelijkertijd is herdenken en danken.
In de tweede strofe wordt met ‘Vaders die ons leidden, moeders die ons droegen’ niet alleen onze verre voorouders in het geloof bedoeld, maar ook onze eigen ouders. Doordat ze van God waren/zijn, hebben ze ons het geloof doorgegeven. Wij halen inspiratie en inzicht voor ons leven door hen te gedenken en met hen verbonden te zijn.
In de derde strofe verschuift het perspectief van vroeger naar de toekomst. De herders die ons weidden, zullen door God verzameld worden als schoven in zijn schuur. Wie zijn opdracht als herder ter harte heeft genomen, zal op het einde van de tijden (‘de nieuwe aarde’) opgenomen worden in zijn heerlijkheid. Het slot van de derde strofe ‘Eenmaal slaat het uur’ gaat verder in de vierde strofe: ‘dat van alle zijden..’ Barnard herneemt de gedachte aan het eind van de tijden en werkt ze uit als het moment waar vele mensen als pelgrims mogen thuiskomen bij God en voor Hem zingen. Met ‘van alle tijden samenstromen’ bekomt Barnard een eenheid van tijd en ruimte. De uitdrukking ‘ze zijn van nu’ uit de tweede strofe krijgt een vervolg in het ‘zingen voor de Heer’ in de vierde strofe. Twee keer tegenwoordige tijd die samengebracht wordt met het verleden en de toekomst.
Ontstaansgeschiedenis
Het lied is door Barnard geschreven na een opdracht van de abdis van de Sint-Trudoabdij te Male bij Brugge. De opdracht bestond erin om teksten te maken die zouden gedenken wie zonder opvallend heilig te zijn, ons in het geloof zijn voorgegaan. Hij schreef het op 4 maart 1981. Ignace de Sutter schreef er een melodie bij op 11 maart 1981. We beschikken over deze nauwkeurige datering omdat ze vermeld staat in het ‘Liber amicorum’ dat aan Ignace de Sutter werd aangeboden voor zijn zeventigste verjaardag op 5 juli 1981.
Liturgisch gebruik
Het lied wil grote en kleine heiligen gedenken. In eerste instantie is dit een lied voor Allerheiligen/Allerzielen. Maar het kan ook zeer passend gezongen worden in een uitvaart of in een gedachtenisviering. Het lied werd gezongen op de uitvaart van Ignace de Sutter in augustus 1988 in Sint-Niklaas.
Liedmelodie
Ignace de Sutter die zeer goed bevriend was met Willem Barnard en die samen vele malen in de Sint-Trudoabdij te gast waren, ontwierp de melodie een week nadat de tekst was gemaakt.
De melodie is nauw verwant aan het gregoriaans en het volkslied, door het rustige melodische verloop, bijna in volledig aaneengesloten beweging zonder sprongen. Op twee plaatsen verandert het metrum van binair naar ternair: op ‘-wijden’ en ‘brandden’. Dit gebeurt omwille van het woordaccent en is tevens een gregoriaans stijlkenmerk. Het lied is opgenomen in het bijvoegsel van Zingt Jubilate’ (1992) en in Zingt Jubilate, editie 2006.
Een meerstemmige versie, ontworpen door Marijke Bleij-Pel is te vinden in het ‘Geestelijk Liedboek van de Lage Landen’, uitgave Lannoo, 2004.
Het lied is te beluisteren op de CD’s ‘Door de wereld gaat een lied’, deel 11 en deel 13.
Geraadpleegde literatuur
In wind en vuur, alle liederen van Willem Barnard, delen 1 en 2. Uitgeverij Skandalon, 2023
www.zingtjubilate.be: liedbespreking van Luk Vanlanduyt & Jan Vansteenwegen + liedbespreking van Luc Van Meersche
podcast van Jos Bielen: Wonen in liederen 2022-2023
Ignace Thevelein